تأثیر سرمایه اجتماعی بر نوع‌دوستی در شهر تهران

مقدمه: نوع‌دوستی یک ارزش والای اجتماعی و تکلیف اخلاقی اجتماعی است که تضعیف آن، به اختلال نظم اجتماعی منجر می‌گردد، بنابراین بررسی وضعیت چگونگی رخداد این کنش‌ها در جامعه ضروری به نظر می‌رسد. با شناخت کنش‌های دگردوستانه و عوامل مؤثر بر بروز و ظهور آن در جامعه می‌توان سایر مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی را شناسایی و همچنین تا حدی به وضعیت اخلاقی و فرهنگی-اجتماعی جامعه پی برد. پژوهش حاضر بر آن است که چگونه با شناخت تأثیر مؤلفه‌های مختلف سرمایه اجتماعی بر نوع‌دوستی در روابط اجتماعی، می‌توان زمینه‌های گسترش نوع‌دوستی را هر چه بیشتر فراهم آورد. روش: تحقیق حاضر از نوع جستجوی اسنادی در پیمایش انجام شده است. روش تحلیل نیز از نوع تحلیل ثانویه است. این پژوهش به تحلیل ثانویه داده‌های جمع‌آوری شده در شهر تهران خواهد پرداخت که این داده‌‌‌ها در مرداد و شهریور 1387 توسط دانشگاه علوم پزشکی ایران، سازمان بهداشت جهانی، شهرداری تهران و جهاد دانشگاهی در سطح تمامی محلات شهر تهران در قالب پروژه «ابزار ارزیابی و پاسخگویی عدالت در حوزه سلامت شهری» جمع‌آوری شده است. تعداد نمونه این پژوهش بالغ بر 20670 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر تهران می‌باشد. یافته¬ها: با توجه به نتایج پژوهش حاضر، افراد با سرمایه اجتماعی بیشتر، در قیاس با دیگران نوع‌دوست¬ترند. نتایج رگرسیونی تحقیق بر حسب مؤلفه¬های سرمایه اجتماعی (اعتماد اجتماعی، مشارکت رسمی، مشارکت غیر رسمی، روابط اجتماعی، ارزش‌هاو احساس تعلق) نشان می‌دهد که از بین مؤلفه¬های سرمایه اجتماعی تنها اعتماد اجتماعی، احساس تعلق و مشارکت غیر رسمی دارای تأثیر معنا‌دار و مثبت بر نوع‌دوستی است. همچنین در معادله دوم، تبیین نوع‌دوستی بر حسب مجموع متغیرهای مستقل نشان می‌دهد که متغیرهای اعتماد اجتماعی، احساس تعلق، مشارکت غیررسمی و تحصیلات، تأثیر معنا‌دار و مثبتی بر نوع‌دوستی دارند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، سرمایه اجتماعی و مؤلفه‌های آن تأثیر به سزایی در کنش‌های نوع‌دوستانه دارند، لذا باید با تقویت سرمایه اجتماعی برای توسعه همه‌جانبه و متوازن نظام اجتماعی و شخصیتی گام برداشت تا با ارتقای سطح توسعه جامعه و نظام شخصیتی افراد میزان کنش‌های اخلاقی و به طور خاص¬تر کنش‌های نوع‌دوستانه افزایش یابد.